(Fontes: EL País, 28/3/10; adn.es ( http://www.adn.es/printVersion/ADNNWS20100328_0576/31); V encuentro España África ( http://www.xn--africanasyespaolas-00b.es/).
(Fontes: EL País, 28/3/10; adn.es ( http://www.adn.es/printVersion/ADNNWS20100328_0576/31); V encuentro España África ( http://www.xn--africanasyespaolas-00b.es/).
Hoxe tivo lugar en Pontevedra o acto "Celebración de Uxío Novoneyra (1930-1999)", presentou Anxo Lorenzo, secretario xeral de Política Lingüística que informou sobre o contido do caderno Ramón Piñeiro nº XIV, ao que se referiu como "libro fermosamente traballado que lle encantaría ver a Uxío Novoneyra".
A seguir tomou a palabra Herminio Barreiro que citou: "se Deus falase galego sería coa voz de Uxío Novoneyra", " con Uxío pódeme o personaxe, a súa capacidade de ensoñación, lírico, épico..." .
Daniel Pino afirmou coñecer a voz antes cá persoa, "Uxío fíxome amar e ensinar a poesía desde unha perspectiva de voar alto e pisar a terra, e que o meu idioma era a lingua que agora alguén segue a terlle medo (...) Saúde onde esteas, amigo. "
Luís Cochón continuou citando ao poeta: "En poesía non debe haber palabras sobrantes".
Xosé Luís Méndez Ferrín realizou unha fermosa viaxe pola poesía de Novoneyra: " O preludio desde a poesía á soidade do individuo, as palabras que parten do corazón que se sinte individual e único no mundo". Na traxectoria do vate destaca os anos 50 cando Uxío decide que os poetas galegos debían ter un nome unido ao lugar de procedencia (e só o fai Avilés de Taramancos), do 57 son os textos oratorios.
En Madrid - continúa Ferrín- Novoneyra abrése a outra dimensión poética, o ton elexíaco, dramático da súa poesía, a dimensión política e revolucionaria: o poeta é revolucionario dentro da revolución e revolucionario na poesía ( Vietnam canto: os imperios poden ser vencidos e humillados polos pobos).
Nos 60, A letanía de Galiza e finalmente a retirada ao Caurel, a última xeira, insiste na caligrafía e nos aspectos plásticos.
Remata Ferrín a súa especial homenaxe a Novoneyra dicindo que foi excluído da Academia Galega coma outros grandes poetas (Celso Emilio Ferreiro por exemplo) pero afirma que iso non volverá acontecer.
II
De súpeto, nos límites lonxanos do horizonte
fitou o resprandor dunha cidá en chamas
semellante a un remoto mencer amarelo.
De enriba baixou un rumor de treboada,un xordo bruído de río enrabexado,
coma un rouco balbordo cubrindo a paisaxe.
Oubeou un can nos arrabaldos,e comenzaron os lóstregos.
O fume,coma unha palmeira xigantesca
abriu os seus brazos ardentes
i esparexeu pola bóveda celeste
un escuro anuncio de morte.Asubíos e lóstregos.
Os paxaros da tarde
caíron mortos cal follas de outono.
A sireia da fábrica ergueu o seu chifro
fendendo en dous anacos o día tépedo,
o día húmido e íntimo con sabor de beixo.
Lóstregos.
(Alcendeuse a bombilla).
Unhas maus deformes afirmaron os cotobelos
no aire estremecidoe un retablo de caras esmaceladas,
mirando para o cumio, increparon aos dioses.
Queimada carne, pernas, pés, ferraduras...
Un touro axexante, coma un Minotauro perdido
nun laberinto de brazos, rostros, pernas, seos tumefactos,
muxía longamente.
(Apagouse a bombilla).
Un cincel rotoprocramou a súa protesta.
Un cabalodislocado, desbocado, agallopou frenético
sobre os cascos de pedra e nitroglicerina.Lóstregos.
Fedía a cortello misturado con cloaca e xofre.
(Alcendeuse, apagouse a bombilla).
Viuse e non se viu unha paisaxede brazos, rostros, pernas, dedos,
tellas, seos, portas, aramios...
Lóstregos e os derradeiros estoupidos.
Dempois, nada. Silencio. Un mesto silencio
de noite nevada ou de terra erma.
Xorxe, meu vello amigo:Ti que estás cos que sofren a historia
i en contra dos que a escriben,
¿como fuches parar á tropa?
Soldado de Longa noite de pedra. Celso Emilio Ferreiro.